სათემო პროექტი, რომელიც ფერმერებს აწვდის ჯანსაღი კარტოფილის თესლს, გაშენებული ინოვაციური ლაბორატორიული ტექნიკის გამოყენებით, მნიშვნელოვნად ზრდის მოსავლიანობას კენიაში. სოფლის მეურნეობის ექსპერტი ამბობს.
კენიაში კარტოფილის საშუალო მოსავლიანობა ჰექტარზე არის დაახლოებით ათი ტონა, მაგრამ აქვს პოტენციალი სამჯერ გაიზარდოს ამ რაოდენობაზე დაავადებისგან თავისუფალი თესლის გამოყენებით, ამბობს ენტონი კიბე, კარტოფილის საზოგადოების სამოქმედო კვლევის პროექტის მთავარი გამომძიებელი, რომელსაც ხელმძღვანელობს უგანდაში დაფუძნებული რეგიონალური უნივერსიტეტების ფორუმი სოფლის მეურნეობაში შესაძლებლობების განვითარებისთვის.
ფორუმის პროექტმა კენიაში - ერთ-ერთი აფრიკის მასშტაბით 11-დან - ისარგებლა დაახლოებით 5,000 მცირე მესაკუთრემ 2017 წლიდან. იგი ფერმერებს აძლევს წვდომას ხარისხზე, თესლზე პროცესის საშუალებით, რომელსაც ეწოდება ქსოვილის კულტურა - მცენარეული ქსოვილების ან ორგანოების კულტივირება სპეციალურად შემუშავებულ საკვებ ხსნარზე. ლაბორატორია ან კონტროლირებადი გარემოს.
„ქსოვილის კულტურა გთავაზობთ შესანიშნავ ტექნიკას თესლის სწრაფი გამრავლებისთვის კარტოფილისგვთავაზობს მაღალი მოსავლიანობის დაავადებებისგან თავისუფალ სარგავ მასალებს“, - ამბობს კიბე.
ქსოვილის კულტურა წარმოქმნის მცენარეებს, რომლებიც ასევე ცნობილია როგორც აპიკური ფესვის კალმები და მინი ტუბერები (პატარა კარტოფილის თესლი), რომლებიც სუფთა და თავისუფალია. დაავადება, განმარტავს კიბე და დასძენს, რომ ტექნოლოგია აჩქარებს მასალის გამრავლებას, რათა ხელი შეუწყოს განაწილებას და ფართომასშტაბიან დარგვას.
ქსოვილის კულტურის ტექნოლოგიაგამოიყენება აღმოსავლეთ აფრიკაში დაავადებისგან თავისუფალი და მაღალპროდუქტიული ხილისა და ბოსტნეულის, მათ შორის ბანანის წარმოებაში.
მაგრამ კარტოფილს ძირითადად იყენებენ დიდი კომერციული მეურნეობები, სათესლე კომპანიები და სამთავრობო კვლევითი ინსტიტუტები, ძირითადად ტექნიკის ხარჯებისა და სირთულის გამო, დასძენს კიბე, აგრონომიის ასოცირებული პროფესორი კენიაში ეგერტონის უნივერსიტეტის კულტურების, მებაღეობისა და ნიადაგის განყოფილებაში.
ეს ნიშნავს, რომ სერტიფიცირებული თესლი შედარებით ძვირია და მიუწვდომელია დაახლოებით 800,000 მცირე მეურნეობისთვის, რომლებიც კარტოფილით არიან დაკავებული. მეურნეობის კენიაში.
შედეგად, კენიაში დარგული სათესლე კარტოფილის მხოლოდ ოთხიდან ხუთ პროცენტამდეა სერტიფიცირებული, საერთაშორისო სასოფლო-სამეურნეო კვლევითი ცენტრების კონსორციუმის წევრის, კარტოფილის საერთაშორისო ცენტრის მიხედვით.
„ეს განსხვავებით წამყვანი მსოფლიო მწარმოებლებისგან, როგორიცაა ნიდერლანდები… სადაც ფერმერების 99 პროცენტი იყენებს სერტიფიცირებულ თესლს“, განმარტავს კიბე.
მისი თქმით, კარტოფილი დაბალი პრიორიტეტული საკვები კულტურაა კენიის სოფლის მეურნეობაში კვლევის სისტემა, მიუხედავად მისი წვლილისა შიმშილის წინააღმდეგ ბრძოლაში, საკვები კულტურების კვლევის 78 პროცენტი სიმინდის, კენიაში მთავარი ძირითადი მოსავლის აღებაზე მიდის.
რიჩარდ მბარია, რომელსაც აქვს ოთხი ჰექტარი ფერმა ნაკურუს ოლქის ელბურგონის რაიონში, კენიის კარტოფილის მწარმოებელი მაღალმთიანეთის ცენტრში, ამბობს, რომ კარტოფილის თესლზე წვდომა მისი მსგავსი მცირე მესაკუთრეებისთვის ადვილი არ არის, რადგან კომერციული მეურნეობები ხშირად ყიდიან ნაყარს.
„ფერმერი, რომელიც ყიდულობს ქსოვილის კულტურის თესლს, დახარჯავს სამიდან ექვსჯერ მეტს, ვიდრე დახარჯავს ჩვეულებრივი სერტიფიცირებული თესლების დასარგავად“, - ამბობს მბარია. „ეს თავის მხრივ ხელს უწყობს მსხვილ ფერმერებს, რის გამოც მცირე მეურნეობებს წინა მოსავლისგან შერჩეული დაბალი მოსავლიანი თესლები აქვთ.
მაგრამ მბარია ამტკიცებს აპიკალური კალმების სარგებელს. ის ეუბნება SciDev.Net რომ 100 აპიკალურ კალთას შეუძლია საშუალოდ 100 კილოგრამი კარტოფილის თესლის მოპოვება.
კიბე ეთანხმება და დასძენს, რომ ტექნოლოგიით წარმოებულმა ახალმა ჯიშებმა განაპირობა 30 ტონა მოსავლიანობა ჰექტარზე, ვიდრე ჩვეულებრივი თესლის ათ ტონამდე ჰექტარზე.
მაიკ ჩერუტიჩი, კარტოფილის ექსპერტი სოფლის მეურნეობის განვითარების კორპორაციის თესლის კარტოფილის ცენტრში, მოლოში, ნაკურუში, კენია, ამბობს, რომ მიუხედავად იმისა, რომ ქსოვილის კულტურის ტექნოლოგიით წარმოებული სათესლე კარტოფილი უფრო ძვირია, ვიდრე ტრადიციულად სერტიფიცირებული ტუბერები, ახალი ტექნოლოგია უზრუნველყოფს, რომ დარგული მასალა თავისუფალია ვირუსებისა და სხვა ძირითადი დაავადებებისგან, როგორიცაა ბაქტერიული ჭკნობა.