პირველი ფართომასშტაბიანი აგროტყეულის პროექტი ფორმირდება ლელისტადში, 15 ჰექტარ ფართობზე. ამ ნაკვეთზე WUR გამოიკვლევს ურთიერთობას ხეების მწკრივებსა და ჰეჯირებსა და სხვადასხვა სახნავ კულტურებს შორის. WUR– ის თანახმად, აგროტყევას აქვს ერთდროულად წვლილი შეიტანოს სხვადასხვა გარემოსდაცვითი, სოფლის მეურნეობისა და ეკონომიკის ასპექტებში.
ლელისტადში, 15 ჰექტარ მიწის ნაკვეთზე პირველი ხეებისა და ჰეჯირების დარგვით, ვაგენინგენის უნივერსიტეტმა და კვლევამ (WUR) დაიწყეს აგრო ტყეების პირველი მასშტაბური მულტიდისციპლინური კვლევითი დაწესებულება. სხვადასხვა ჯიშის ხე და ჰეჯირები დარგეს ლელისტადში, ყოველწლიურად იცვლება ყოველწლიური კულტურები, როგორიცაა კარტოფილი, მარცვლეული და კომბოსტო. კვლევითი ობიექტი მდებარეობს ღია კულტურების ბიზნეს განყოფილებაში.
ექსპერიმენტული საფუძველი
”აგროტყევის პროექტი ნიდერლანდებში რამდენიმე წელია მიმდინარეობს. სხვადასხვა პირმა და სააგენტომ მასთან ექსპერიმენტულ საფუძველზე დაიწყო მუშაობა. ახლა ჩვენ მას უფრო მასშტაბურად და მეცნიერულად ვატარებთ. ამ მიზნით, ახლა 15 ჰექტარი მიწის ნაკვეთი გვაქვს. ჩვენ ორგანულად მოვაშენებთ სხვადასხვა კულტურას, მერვედან ერთი როტაციით. ამ გზით ჩვენ შეგვიძლია დავარეგისტრიროთ გავლენა სხვადასხვა კულტურებზე. ჩვენ, რა თქმა უნდა, ამ 15 ჰექტარზე ამ მეთოდით მოსავალს გავაშენებთ მომდევნო 10–15 წლის განმავლობაში. ”ეს ამბობს WUR– ის პროექტის მენეჯერი მორინ შუცენი.
სოფლის მეურნეობის სისტემა
აგრო ტყე არის სასოფლო-სამეურნეო სისტემა, რომელშიც ხეები და მერქნიანი (მრავალწლიანი) კულტურები შერწყმულია სახნავი ან ბოსტნეულის კულტივაციასთან (ერთწლიანი კულტურები) ან მესაქონლეობა ერთ ნაკვეთზე. ამ კულტურების შერწყმით, მთელი სოფლის მეურნეობის სისტემის მდგრადობის გაზრდა შეიძლება. აგრო ტყეები უფრო მეტად მოიხსენიება, როგორც სოფლის მეურნეობის მდგრადი და ინოვაციური ფორმა. WUR– ის თანახმად, აგროტყევას აქვს შესაძლებლობა, ხელი შეუწყოს: საკვების, ცხოველის საკვებისა და ბიომასის წარმოებას, ეკოლოგიური რესურსების ეფექტურად გამოყენებას, CO2– ს ჩამორთმევას, სასოფლო – სამეურნეო სისტემის ზემოთ და მიწისქვეშა მდგრადობის გაძლიერებას, ბიომრავალფეროვნების გაზრდას, პირუტყვის თავშესაფარს. სოფლის მეურნეობის ბიზნესის ეკონომიკური გამძლეობა რისკის გავრცელებით და რეკრეაციული ლანდშაფტის შეთავაზებით.
შეზღუდული ცოდნა შერეული კულტურების შესახებ
WUR– ის თანახმად, შერეულ კულტურებს აქვთ ეკონომიკურად და ეკოლოგიურად უკეთეს შედეგის მოპოვება, ვიდრე მონოკულტურები. მაგრამ ჯერ კიდევ არასაკმარისი ცოდნა და გამოცდილება არსებობს ხის კულტურების შერეული კულტურების შერეული კულტურისა და ბოსტნეულის კულტურების სპეციფიკურ სფეროში. WUR– ის მკვლევარებს სურთ მოძებნონ პასუხები ისეთ კითხვებზე, როგორებიცაა: რას იძლევა აგროტყევეობა წარმოებას და ნიადაგის ნაყოფიერებას? მოქმედებს ეს მდგრადობაზე, დაავადებებზე და მავნებლებზე ზეწოლაზე? როგორ შეგიძლიათ ბუნება და ბიომრავალფეროვნების ინტეგრირება მომგებიან ბიზნეს ოპერაციებში? რა შესაძლებლობები და დაბრკოლებები არსებობს ამ ტიპის კომბინაციებისთვის? ობიექტი აღჭურვილი იქნება სენსორებით (მიკრო) კლიმატის, ქარის (სიჩქარის) და ნიადაგის მდგომარეობის (ნიადაგის ტემპერატურა და ტენიანობა) მონაცემების შესაგროვებლად.
დადებითი ეფექტები
მოსავალზე მოსალოდნელი დადებითი ზემოქმედება მავნებლებისა და დაავადებების ნაკლებად დაზიანებამდე, უკეთესი მიკროკლიმატით და ნიადაგის უკეთესი ხარისხით მოსავლის ზრდისთვის. WUR– ის თანახმად, ლანის კულტივირება შეიძლება განვიხილოთ, როგორც ზოლიანი კულტივირების ფორმა. წლიური კულტურებით ზოლის კულტივაციის შესახებ გაკეთებული კვლევა გულისხმობს დაავადების და მავნებლების წნევის 20-75 პროცენტით შემცირებას. WUR– ის მიერ ადრე გამოქვეყნებული მავნებლების მეტასანალიზმა, რომელიც გამოქვეყნდა WUR– ის მიერ, აჩვენებს, რომ ამ ნაკვეთებში საშუალოდ 24 პროცენტით მეტია ბუნებრივი მტერი და 25 პროცენტით ნაკლები ართროპოდების მავნებლის სახეობა.
უარყოფითი ეფექტი
აგროტყეულის ნეგატიური გავლენა სახნავ კულტურებზე გამოწვეულია, მაგალითად, სინათლის, წყლისა და საკვები ნივთიერებების კონკურენციით. უმეტეს შემთხვევაში, ეს იწვევს ხის ზოლებთან მოსავლიანობის შემცირებას. ზოგადად მოსავლიანობა უფრო მაღალია ხეებისგან უფრო დიდ მანძილზე, ვიდრე ღია ველში. ეს უკეთესი მიკროკლიმატის გამო. ისეთი ეფექტები, როგორიცაა უფრო მაღალი ტემპერატურა, ნიადაგის ტენიანობის გაზრდა უფრო დაბალი აორთქლების გამო და ქარისა და სითბოსგან მოსავალი შემცირებულია. აგრო ტყის სისტემების შემაჯამებელი შესწავლა მარცვლეულით, სიმინდითა და სოიოთი გვიჩვენებს მოსალოდნელ უარყოფით გავლენას ხის ზოლებთან მოსავლიანობაზე. ეს ეფექტი თამაშობს ხის სიმაღლეზე დაახლოებით 1.6-ჯერ მანძილზე. ეს უდრის საშუალოდ 30 პროცენტით ნაკლებ მოსავალს მიწის ნაკვეთის ამ ნაწილზე.
პოტენციის
WUR ფაქტის ფურცლის თანახმად, აგროტყევას აქვს პოტენციალი, მიაღწიოს მოსავლიანობას გაზრდილ სახნავ კულტურებში და, შესაძლოა, ასევე ხის კულტურებში. ეს კარგად შემუშავებული სისტემის პირობით, სადაც დიდი ყურადღება ექცევა მოსავლის ურთიერთქმედებას. ხის ჯიშების არჩევანი, მწკრივების დაშორება და გამწვანების სიმჭიდროვე განსაზღვრავს თუ არა სისტემა კარგად მუშაობას. ამ ასპექტების გარდა, წინასწარ უნდა განვიხილოთ ეკონომიკური შედეგები მშენებლობის გეგმის ბალანსზე და ხე ხილისა და დამუშავებული პროდუქციის რეალიზაციის შესაძლებლობებზე. შემოსავლების მოდელების შემდგომი განვითარებით, სოფლის მეურნეობის მეტყევეობა შეიძლება გახდეს საინტერესო ეკონომიკური საქმიანობა სოფლის მეურნეობის მეწარმეებისთვის. გარდა ამისა, თუ ფინანსური სარგებელი მიიღება სოციალური მომსახურებისთვის, როგორიცაა ნახშირბადის წართმევა და ბიომრავალფეროვნება.